Bibliyoterapi

Doğru zamanda, uygun bireyle doğru kitabı buluşturmak olarak tanımlanan bibliyoterapi, okuma yoluyla kişinin kendisini tedavi etmesidir.  Bu terim; “biblion” (kitap) ve ”therapeo” (iyileşme) kelimelerinin birleşmesinden meydana gelir ve Yunan dili kökenlidir. Anlam bilim açısından bakıldığında ise “Kitap yoluyla iyileşme” dir. Fakat günümüzün gelişen teknolojisi ve bilgi kaynakları düşünüldüğünde, tanımı daha anlamlı ve kapsamlı kılmak için bilgi kaynaklarıyla ruha yardım etmek, “bilgi ile iyileşme” anlamında kullanılmaktadır.

Kitaplar ve diğer okuma materyallerinin, eğitim amaçlı CD ve DVD’lerin tedavi amaçlı kullanımı terapide çok önemlidir. Kişinin sorunlarını tanıyıp çözebilmesine bir yardım yaklaşımı olan bibliyoterapinin, terapi sürecinde kullanım amacı; kitaplar, CD’ler ve DVD’ler aracılığı ile kişinin kendisini tanıyıp iç görü kazanabilmesine yardımcı olabilmektir. Bu yolla, kişinin kendi kişiliğini tanıyabilmesine yardımcı olunarak, onun, gelişimine katkıda bulunulurken, aynı zamanda  kişiler arasında farklı bir iletişim süreci de başlatılmış olmaktadır. Çünkü kişi elde ettiği bilgiyle, duygusal sorunlarıyla yüz yüze gelebilir, terapistin rehberliğinde kendi yaralarını sarabilir, istediği takdirde değişimini başarabilir. Ayrıca kişi yaşamla ve yaşamda karşılaşılan sorunlarla baş edebilmeyi öğrenirken, kazanılan farklı bakış açıları sayesinde kendi iç dünyasındaki travmaların nedenlerini bularak, yaşadığı zedelenmeleri kendi kendine onarmaya, okuduğu kitapların ve seyrettiği DVD’lerin rehberliğinde başlayabilir. Bazen de okunanlar, kişinin fark edemediği, adını koyamadığı gereksinimlerin farkına varılmasını ve bunların karşılanabilmesinin yollarını keşfetmesine yardımcı da olabilir. Bu nedenlerle  bibliyoterapi,bireylere danışmanlık görevi üstlenmiş bir yöntemdir. Sağladığı kolaylık ve faydalardan en önemlisi, bireye aktif roller yüklemesi ve kısa vadeli çözümler yerine uzun vadeli çözümler sağlamasıdır. Fiziksel veya ruhsal hastalığa sahip bireylerin bir çoğunda tedavi süreçlerini aksatan ya da başarısızlığa uğratan en büyük etkenlerden birisi, bilgi eksikliği ya da bilgilerin özümsenmemesidir. Bilgi kaynağı seçiminde ve uygulamada bireyin sorun ve hastalıklarının boyutları çok önemlidir.

Bibliyoterapi, bireyin yaşamında her an ortaya çıkabilecek günlük, sıradan  sorunların çözümünde kullanılabildiği gibi, daha yoğun ve karmaşık  duygusal sorunların ele alındığı psikolojik yardım süreci içerisinde de  kullanılabilir. Ayrıca,  çocuklarla ve gençlerle,   onların içinde bulundukları gelişim dönemine özgü gereksinimlerini tanıyabilme ve karşılayabilmelerine yardım amacıyla kullanıldığında da  yararlı ve etkili bir iletişim aracı olabilmektedir.

Kişilerin problem çözme güçlerini artıran bibliyoterapi, özetle aşağıdaki amaçlara yönelik olarak kullanabilir:

• Bibliyoterapi kullanılarak, bireyin, yaşamakta olduğu sorunun yalnızca kendi başına gelmiş bir sorun olmadığı, birçok kişinin de benzer sıkıntıları yaşamakta olduğu gerçeğini görebilmesi sağlanır.
• Yaşanan sorunların yalnızca tek bir çözümünün olmadığı, bireyin yaratıcı gücünü devreye sokarak çok çeşitli çözüm yollarına ulaşabileceğini görebilmesine yardımcı olunur.
• Kişinin sorununu daha özgürce ifade ederek yine daha özgürce tartışabilmesinin önü açılır.
• Kişinin sorununu yapıcı bir eylem planı hazırlayarak çözümlemesine yardımcı olunur.
• Kişinin olumlu bir benlik kavramı geliştirebilmesine katkıda bulunulur.
• Kişinin üzerindeki duygusal ya da bilişsel baskı hafifletilmeye ya da kaldırılmaya çalışılır.
• Kişinin kendini kabul edebilmesi için destek sağlanır.
• Kişinin kendi dışında bazı ilgi alanları oluşturabilmesine rehberlik edilir.
• Kişinin, çevresindeki insanların davranışlarını ve onları belli bir biçimde davranmaya güdülenen psikolojik güçleri tanıyabilmesine, ayrıca, kendi sahip olduğu anlama ve yorumlama gücünü geliştirmesine yardımcı olunur.

Sonuçta kişi bibliyoterapi çalışmalarıyla kendi yaşam öyküsünü yeniden yorumlayabilir, eksik bıraktığı yönlerini yakalayabilir, üzerinde değişiklikler yapma cesaretini gösterebilir ve okunan her öyküyle yeni ufuklara doğru yol alabilir. Bu nedenlerle kişiler daha çok okumalıdır, daha çok bilgilendirici CD ve DVD’ler izlemelidir. Çünkü acı çeken ve değişim isteyen her kişi, kendi öyküsünü yakalayabilir veya yaratabilir. Ancak unutulmamalıdır ki biblioterapi,  yardım yollarından yalnızca biridir. Sadece gerekli olduğunda kullanılmalı, rastgele uygulanmamalı ve  mutlaka yetkin bir uzman danışmalığında gerçekleştirilmelidir.