Madde Bağımlılığı

Bir eğitim öğretim yılını daha acısıyla tatlısıyla, iyisiyle kötüsüyle bitirmiş bulunmaktayız. Çocuklar, karneleri ve akademik başarıları ne olursa olsun güzel bir tatili ve dinlenmeyi hak ettiler. Ancak atalarımızın dediği gibi  ‘su uyur düşman uyumaz’ misali çocukları ve gençleri bekleyen büyük bir tehlike olan sigara ve madde bağımlılığı hususunda dikkatli olunması gerekiyor.

İnsanlar, hayatta kötü durumlarla karşılaşabileceklerinin farkındadırlar; ancak kötü durumlarla karşılaşma olasılıklarını azaltmak için ne yazık ki çok fazla girişimde bulunmazlar. Örneğin  düzensiz beslenen, sağlıksız yaşayan bir kişinin hastalığa yakalanma olasılığı fazladır. Ancak bu kişiler, sadece hastalıklar başlarına geldiği zaman telaş içinde bir çözüm yolu aramaktadırlar. İşte madde kullanımında da ebeveynler, kendi çocuklarının madde kullanabileceğine ihtimal vermezler ve böyle bir olasılığı deyim yerindeyse yok sayarlar. Ama günün birinde çocuklarının madde kullandıklarını öğrendiklerinde dünyaları başlarına yıkılmaktadır. Sonuç olarak testi kırılınca yol gösteren çok olur. Bu nedenle ebeveynler  önlemlerini önceden alabilirse ve burada altını çizeceğimiz konulara duyarlı olabilirlerse sonucun olumlu olacağı aşikardır.

Her olayın bir başlangıcı olduğu gibi, madde bağımlılığına giden yolun başı da satışı yasal bir madde olan SİGARADIR. Genellikle sigara, esrar, amfetemin grubu haplar, eroin-kokain-bonzai, metamfetamin şeklinde devam eden bir madde kullanma silsilesi mevcuttur. Bu süreçte alkol kullanımı da oldukça sık görülür. Elbette her sigara kullanan bu silsileyi yaşamayacaktır ancak sigara içmeyen birine göre bu maddelere bulaşma olasılığı oldukça yüksektir. Bu nedenle öncelikle ebeveynler olarak sigara kullanıyorsanız bir an önce bırakıp örnek olmalı, kullanmıyorsanız çocuklarınızı bilinçlendirmelisiniz.

Tütün içinde bulunan nikotin, karbonmonoksit, katran vb. zararlı maddeler, başta akciğer kanseri olmak üzere, solunum rahatsızlıklarına, kalp rahatsızlıklarına ve beyin damarlarında tıkanıklıklara vb fiziksel rahatsızlıklara neden olmaktadır. Özellikle sigaranın yol açtığı fiziksel hasarlarla çocukları yüzleştirmek daha etkili olacaktır. Ayrıca son zamanlarda televizyon ekranlarındakikamu spotu şeklindeki sigarayı bırakma kampanyaları da oldukça efektiftir.

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bağımlılık yapıcı maddeler sadece sigara ile sınırlı değildir. Esrar, eroin, amfetemin grubu haplar, kokain, uçucu maddeler, bonzai ve metanfetamin maddeleri de ciddi bağımlılık yapmaktadır. Bu maddelerin kullanan kişiye ve ailelere zararları tahmin edebileceğinizden oldukça fazladır. Örneğin bir eroin bağımlısının devlete tedavi maliyeti, ailesi ve kendisine verdiği maddi zarar 1 milyon TL civarındadır.

Çocuğun – Gencin Madde Kullandığını Anlamaya Yönelik İpuçları Nelerdir?

Dalgınlık ve dikkat eksikliği göze çarpar; çocuğunuzda çok da anlam veremediğiniz dalgınlık, unutkanlık, umursamazlık görülebilir. Yine benzer şekilde dikkat ve konsantrasyonunda ciddi bozulmalar göze çarpar. Örneğin verilen bir işi, okul ödevlerini yaparken dikkatini toplamakta zorluk çekebilir.

Halsizlik ve yorgunluk gözlenebilir, tabi ki bu durumun süreğen olması gerekir. Ancak yorgunluk ve halsizlik hali bir anda ortadan kalkıyorsa bu durumdan da şüphelenmek gerekir.

Ani tepkiler verdikleri görülebilir; bu tepkiler genelde uygunsuz ve abartılıdır. Saldırgan ve asi davranışlarda artış görülebilir. Gözlerde kanlanma ve göz kenarlarında kızarıklık veya göz bebeklerinde büyüme saptanabilir. Ayrıca bazı maddeler kullanıldığında baygın ve etrafa anlamsız bakışlar, göz kapaklarında düşüklük görülebilir.

Konuşmasında güçlük olabilir; akıcı konuşamaz, peltek konuşur ve konuşmalarını toparlayamaz. Aşırı terleme, kusma ve yürümede güçlük çektiği gözlenebilir.

Uyku bozukluğu gözlenebilir ki bu durum daha çok aşırı uyku şeklinde görülür. Kilo kaybı veya artışı gözlenebilir. Yemek yemede genelde azalma ya da isteksizlik görülür.

Odada yalnız kalmayı tercih eder, yalvarsanız da yanınıza gelmez, gelen misafirlerin yanında zaman geçirmez. İzole, ayrı bir hayatı vardır. Haddinden fazla içe dönük bir tablo sergiler. Arkadaş çevresi değişir, ki bu durum daha çok madde kullanan kişilerle arkadaş olması anlamına gelmektedir.

Daha fazla para harcamaya başlar, para bulamadığı zaman çalma davranışı görülür. Bu durum zamanla evdeki eşyaları satmaya kadar gider. Bu nedenle cüzdanınızdan para eksilmesine veya evdeki eşya kayıplarına dikkat etmek gerekir.

Yalan söyleme sık görülür. Örneğin cep telefonunu satar, çalındı, düşürdüm veya kaybettim der. Ya da ders çalışacağım bahanesiyle madde kullanan bir arkadaşının evinde kalabilir.

Okul başarısı ve okula devamı azalır, belirli zamanlarda ortadan kaybolurlar. Örneğin banyoda ya da tuvalette çok uzun süre kalabilir.

Durduk yere terler ve sıkıntıya girdiklerini ifade ederler. Sürekli az ya da çok kaygı tarif ederler. Bazen psikolojik rahatsızlık bulguları görülebilir.

Madde kullananların bazılarının vücutlarında iğne izleri, morarmış ve kabuk bağlamış bölgeler bulunur. Odasında folyo (daha çok alüminyum folyo ya da sigaraların içinden çıkan folyo ) , altı lekeli kaşık , enjektör, mum, ufak pamuk, hazır tütün kağıtları, üstünde değişik şekiller bulunan ya da renkli haplar görülebilir.

Çocuğunuzda yukarıda yazılan bulgulardan bir veya birkaç tanesine rastlarsanız ya da bu durumdan şüphelenirseniz çocuğunuzu yakın takibe almalı ve bir uzmana başvurmalısınız.